Anasayfa
Kimler yeni iş arama izni kullanabilir?
YENİ İŞ ARAMA İZNİNDEN KİMLER, NASIL YARARLANABİLİR?
2018 yılında bir güvenlik firmasında işe başladım. Birer yıl süreyle üst üste iki sözleşme imzaladık. İki yıldan sonra iki aylık sözleşme yaptılar. Sözleşme süresi 31.10.2021’de sona eriyor. Fakat 15 Ekim 2021 tarihinde SGK’ya çıkış işlemi bildirildi. İşveren iş arama iznimi 9 gün toplu izin şeklinde kullandırdı ama ben eksik olduğunu düşünüyorum. İşyerinde 30’dan fazla personel çalışıyor. Üç yıla yakın süredir çalışmakta iken son sözleşme tarihinden 15 gün önce tek taraflı fesih ile işten çıkartıldım. İşe iade davası açabilir miyim? Sözleşme süresinden 15 gün önce çıkartıldığım için bu sürenin ücretini alabilir miyim? (İsmi saklı)
Belirli süreli sözleşme ile çalışanlar ihbar tazminatı, yeni iş arama izni ve işe iade hakkından yararlanamazlar. İş akdi sözleşme süresinden önce feshedilirse eksik sürenin ücretini talep edebilirler.
Ancak, sizin sözleşmeniz artık belirsiz süreli sözleşmeye dönüşmüştür. Çünkü belirli süreli sözleşmeler belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak yapılır. Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste zincirleme yapılamaz. Aksi takdirde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir. Örneğin işveren sizi her defasında birer yıllık sözleşme yaptığı farklı firmalarda özel güvenlik görevlisi olarak görevlendirmek üzere istihdam etmiş olsaydı o firmalardaki sözleşme süresine bağlı olarak sizinle belirli süreli sözleşme yapabilirdi. Üst üste zincirleme sözleşme yapıldığı için belirsiz süreli sözleşmeye dönüşmüş bulunuyor.
İşveren size ihbar süresine uygun şekilde önceden bildirimde bulunduğuna ve yeni iş arama izni verdiğine göre, sözleşmenizin belirsiz süreli olduğunu zaten kabul etmiş demektir.
İşveren belirsiz süreli sözleşme ile çalışan işçinin iş akdini feshederken ihbar süresi kadar önceden bildirimde bulunmak ve kıdem tazminatını ödemek zorundadır.
İhbar süresi, işi 6 aya kadar süren işçilerde 2 hafta, 6 aydan 1.5 yıla kadar sürenlerde dört hafta; 1.5 yıldan 3 yıla kadar sürenlerde altı hafta; 3 yıldan fazla süren işçilerde ise 8 hafta olarak uygulanıyor. Sizin için 6 haftalık ihbar süresi bulunuyor.
İş akdini feshederken bildirim süresine uymayan işveren ihbar tazminatı öder. İşverenin tazminat ödememek için iş akdinin feshedileceğini önceden bildirdiği hallerde ise işçiye iş saatleri içinde iş arama izni vermesi gerekir. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz. İşveren işçiyi iş arama iznini toplu kullanmaya zorlayamaz. İşçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. İş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçinin, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatması ve bu durumu işverene bildirmesi gerekir.
Altı haftalık ihbar süreniz olduğuna göre, bir haftada 6 iş günü üzerinden 36 gün X 2 saat hesabıyla toplam 72 saat yeni iş arama izni hakkınız bulunuyor. Günlük çalışma süresi 7.5 saat olduğu için 72/7.5 saat hesabıyla 9 gün 4,5 saatlik toplu izin kullanma hakkınız var demektir.
İşveren iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücreti işçiye ödemek zorundadır. İşçinin iş arama izni esnasında çalıştırılması halinde ise normal ücretine ilave olarak çalıştığı sürenin ücretini yüzde 100 zamlı öder.
İşe iade hakkından, belirsiz süreli sözleşme ile çalışanlar yararlanabilir. Sözleşmeniz belirsiz süreli sözleşmeye dönüştüğünden mahkeme kararıyla işe iadeniz mümkün olabilir. Bunun için bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde arabulucuya başvurmanız gerekir.
Diğer yandan, sözleşmeniz belirsiz süreli hale geldiğinden yasaya aykırı şekilde akdedilen son sözleşme süresinin bitiminden 15 gün önce feshedildiği gerekçesiyle 15 günlük ücreti isteyemezsiniz.
ASKERLİK BORÇLANMASI İLE EMEKLİLİK YAŞI ÖNE ÇEKİLEBİLİR Mİ?
9 Aralık 1968 doğumluyum. Sigortalı işe giriş tarihim 16.07 1993. SGK primim 8672 gün. Askere 1998 yılında gittim. SGK yetkilileri, 240 gün askerlik borçlanması yaparsam sigorta başlangıcımın bir yıl öne çekileceğini söylediler. Asgari ücretten borçlanırsam emekli aylığımda düşüş olur mu? E-Devlet’te baktığımda 3000 lira emekli aylığı alabileceğim görünüyor. Buradaki emekli aylığı bilgileri doğru mudur? (Metin A.)
Askerliğinizi sigortalı olarak çalışmaya başlamadan önce yaptığınız için, sigorta başlangıç tarihiniz borçlandığınız süre kadar geriye çekilir. Askerlik sürenizin tamamını borçlanmanıza gerek yok. Size verilen bilgi doğru. Sekiz aylık askerlik borçlanması yaptığınızda sigorta başlangıcınız öne çekileceğinden emeklilik yaşınız 54’ten 53’e iner. Bu durumda 9 Aralık 2021 tarihinden itibaren emekli olabilirsiniz. Askerlik borçlanmasını asgari ücretten yapabilirsiniz. Yüksek tutardan ödeme yaptığınızda emekli aylığı da bir miktar yüksek olabilir ama bu genellikle ödenen prime değmiyor.
e-Devlet’te görünen emekli aylığı rakamları birebir doğru olmamakla birlikte gerçeğe oldukça yakındır. Aylığınız o tutarın biraz altında veya üstünde olabilir.
VERGİ MÜKELLEFİ KAYDIYLA GERİYE DÖNÜK BAĞ-KUR TESCİLİ YAPILABİLİR Mİ?
22 Ağustos 1971 doğumlu, 1 Mart 1997 SSK girişliyim. Çoğu yerde sigortasız çalıştığım için sadece 2508 gün primim bulunmaktadır. Ne zaman ve nasıl emekli olabilirim? İsteğe bağlı prim ödesem aylık prim tutarı ve ödeme süresi ne olur? Ayrıca 2004-2005 yıllarında bir kargo şirketinde acente işlettim vergi mükellefi oldum ama BAĞ-KUR borcum çıkmıyor. 4/b hizmet dökümünde de görünmüyor. Vergi dairesinden açılış kapanış belgesi ibraz ederek BAĞ-KUR süresini sigorta süreme ekleyebilir miyim? (Ufuk S.)
SSK’dan normal emeklilikte 5825 prim günüyle 56 yaşa tabisiniz. Bu sürenin en az son 1261 gününü 4/a’lı olarak çalışırsanız SSK’dan 56 yaşında emekli olabilirsiniz.
Fiilen çalışma imkânınız olmaz ise isteğe bağlı sigorta ile prim günlerinizi 3600’e tamamladıktan sonra 58 yaşında emekli olabilirsiniz. 3600 günü doldurduktan sonra isteğe bağlı sigortaya son vermelisiniz. İsteğe bağlı sigorta prim günleriniz 1260 günü aşarsa bu durumda en az 5400 prim günüyle BAĞ-KUR’dan emekli olmak zorunda kalırsınız.
İsteğe bağlı sigorta primi 2021 yılı itibarıyla aylık bin 444.80 TL’dir. Her yıl asgari ücretteki artış oranında artmaktadır.
Vergi kaydı olup BAĞ-KUR tescili yaptırmamış olanlar için 2003 ve 2008 yıllarında iki kanun çıkartıldı. Birincisi 4 Ekim 2000 tarihine kadar, ikincisi de bu tarihten 2008 Ekim ayına kadar olan dönemde vergi mükellefi olup da BAĞ-KUR tescili yaptırmamış olanlara geçici olarak hak tanındı. Tanınan süre içinde belgesini getirerek başvuranların BAĞ-KUR tescili yapıldı. Sonradan geriye dönük böyle bir tescil imkânı bulunmamaktadır. Ancak sizin durumunuzda olan çok sayıda vatandaş bulunmaktadır. Yeni bir hak tanınarak bu vatandaşların mağduriyeti giderilmelidir.